Chùa Cả, có tên là Đại Từ Khâm Thiên tự. Chùa được khởi dựng thời Hậu Lê, trùng tu năm 1881. Chùa thờ Trần Nhân Tông, Trúc Lâm đệ nhất Tổ. Chùa Cả được xếp hạng di tích Quốc gia năm năm 1994 về nghệ thuật kiến trúc.

(Ảnh: Cổng tam quan chùa Cả)

(Ảnh: Bằng công nhận di tích, lịch sử, văn hóa, kiến trức, nghệ thuật)

Trải qua bao thăng trầm lịch sử, biến cố của  thiên nhiên, Chùa Cả thôn Đông Phiên, nay là thôn Đông Phan xã Tân An. Được ghi đậm dấu ấn của ngài theo truyền thuyết gia phong thì chính nơi đây Trần Nhân Tông, đã dừng chân tại làng Đông Phan, để truyền bá thiền Phái Trúc Lâm và dân làng đã lập đền thờ. Khi truyền bá đạo phật Việt Nam, lúc đó Ông đã đánh thắng quân Mông Nguyên vào thế kỷ thứ 13.

          Theo bia trí sắc phong, trần tích thì Chùa Cả được dựng lập từ  lâu và được trùng tu gần nhất vào tháng 12 năm tam thập niên (năm 1881), Chùa Cả được kiến trúc theo kiểu chữ đinh , có tiền đường, hậu cung, hướng nam, trước cửa chùa có bia đá với 2 chữ (Hạ Mã) nghĩa là mọi ngươì  dù quan hay là thần dân, qua đây đều phải xuống ngựa, quần thể di tích có tam quan 2 tầng, có tháp đá 5 tầng, xây từ năm Giáp Tuất, triều Vua Tự  Đức năm 1874 theo các cụ kể lại, thì chính tháp  đá là nơi để xá lợi của Vua Trần Nhân Tông, trong vọng cung là tượng phật  Trần Nhân Tông, ngồi trên ngai vàng với tư thế toạ thiềm, mặc áo cà xa,  Người ngồi ghế phật, mắt nhìn xa thẳm, thấu suốt cảnh đời, tâm chí của con người đang sống, hôm nay và mai sau.

(Ảnh: Tháp đá 5 tầng tại sân di tích chùa cả)

Hiện vật bia ký còn lại 5 bia, được ghi từ năm 1874 đến năm 1933 ,ngoài ra di tích Chùa Cả còn giữ được 11 sắc phong của các Triều Đại, từ Triều Lê đến Triều Thái Nguyên.Trong 11 sắc phong đó đều ghi rõ của từng đời Vua, qua các thời kỳ trị nước. Nhưng trong đó có 1 sắc phong tiêu biểu, nhất là sắc phong thứ 8 ghi Tự Đức (năm thứ 33) ngày 15 tháng 7 năm 1880 với dòng chữ  hán (Tự đức Tam thập niên, thập nhất, nguyện nhị , thập tứ nhật, tự đức năm thứ 33, ngày 24 tháng 11 năm 1880).

          Sắc chỉ cho làng Đông Phan -  huỵên Thanh Hà - tỉnh Hải Dương, theo chiếu phụng sự, Trần Nhân Tông Hoàng  Đế, đã từng có tiết lễ, phong sắc chuẩn phiên cho làng phụng sự năm tự đức thứ 31 năm 1878, nhân dịp lễ lớn chúc mừng Trần ngũ tuần 50, (50 tuổi), ban chiếu báu, ban ân rộng rãi và làm lễ long trọng phong tước vị theo thứ bậc, chuẩn y cho làng phụng sự. Những ngày lễ lớn trong cả nước vào kinh để tế tự, kính vậy thay. Theo sắc phong của nhà Vua chiếu chỉ hàng năm, làng Đông Phan phải tổ chức tế lễ, mở hội cho dân làng bản xứ, khách thập phương đến Chùa Cả làm lễ , mở hội, tưởng nhớ đến đức Vua và là Vị  tổ của đạo phật Việt Nam.

Chùa Cả có bố cục kiểu chữ Đinh, gồm 5 gian Tiền đường và 3 gian Hậu cung. Tiền đường có các mái đao cao vút, các bức phù điêu rồng nghệ thuật. Hậu cung có kiến trúc con chồng đấu sen chắc chắn, mái được xây theo lối chồng diêm nên luôn luôn sáng.